PHÂN TÍCH DIỄN NGÔN BÀI PHÁT BIỂU VỀ VĂN HÓA VIỆT NAM CỦA CỐ TỔNG BÍ THƯ NGUYỄN PHÚ TRỌNG
DOI:
https://doi.org/10.59266/houjs.2025.643Từ khóa:
diễn ngôn, danh ngữ, văn hóa, Việt Nam, cố Tổng Bí thư Nguyễn Phú TrọngTóm tắt
Cố Tổng Bí thư Nguyễn Phú Trọng (1944 - 2024) - Nhà lãnh đạo có tâm, có tầm của Đảng Cộng sản Việt Nam, luôn hết lòng vì nước, vì dân, được nhân dân Việt Nam vô cùng kính trọng gọi là ‘Người Đốt lò Vĩ đại’ với công cuộc chống tham nhũng. Trong số những tác phẩm Người để lại, cuốn sách “Xây dựng và Phát triển nền văn hoá Việt Nam tiên tiến, đậm đà bản sắc dân tộc” thể hiện sự quan tâm sâu sắc của Người với việc dựng xây, gìn giữ và phát triển nền văn hóa Việt Nam. Nhân dịp kỷ niệm tròn một năm ngày mất của Người (19/7/2024 -19/7/2025), bài báo này phân tích diễn ngôn một bài phát biểu của Người tại Hội nghị Văn hóa toàn quốc 2021 để thấy được cách diễn đạt lôi cuốn và có sức lan tỏa qua cách dùng các danh ngữ (DN) đơn. Nghiên cứu áp dụng phương pháp phân tích diễn ngôn kết hợp định tính – định lượng, nhưng chủ yếu là định tính với phương pháp xác định, phân tích, và diễn giải, lọc trích các danh ngữ đơn từ bài phát biểu và phân loại theo cấu trúc ngữ pháp và cách sử dụng. Kết quả cho thấy các chúng được dùng rất đa dạng, phong phú: Danh từ (DT) với số từ xác định thể hiện sự chỉn chu về số liệu thống kê, DT với tính từ chỉ tính chất, đánh giá rất tích cực kèm trạng từ chỉ mức độ cao mang tới cảm xúc rất đỗi tự hào về văn hóa dân tộc, DN có động từ diễn tả chu trình vật chất thể hiện quyết tâm cao, mong muốn tột độ của Người, làm cho khán giả muốn hành động hiệu quả công việc giữ gìn và phát huy nền văn hóa Việt đậm bản sắc và hội nhập.
Tài liệu tham khảo
[1]. Dunmire, P. (2012). Political Discourse Analysis: Exploring the Language of Politics and the Politics of Language. Language and Linguistics Compass, 6(11), 735-751.
[2]. Halliday, M. A. K., & Hasan, R. (1976). Language, Context and Text: Aspects of Language in a Social Semiotic Perspective. Oxford: Oxford University Press.
[3]. Halliday, M. A. K. (1973). Explorations in the Functions of Language. London: Arnold.
[4]. Halliday, M. A. K. (2004). An Introduction to Functional Grammar (3rd ed.). Oxford University Press Inc. [5]. Hoàng, V. V. (2006). Introducing Discourse Analysis. Hanoi Education Publisher.
[6]. Nguyễn, P. T. (2021). Xây dựng và phát triển nền văn hóa Việt nam tiên tiến, đậm đà bản sắc dân tộc. (Bài phát biểu ‘Quyết tâm chấn hưng và xây dựng thành công một nền văn hóa Việt nam tiên tiến, đậm đà bản sắc dân tộc’ tại Hội nghị Văn hóa toàn quốc triển khai thực hiện Nghị quyết Đại hội đại biểu toàn quốc lần thứ XIII của Đảng, ngày 24/11/2021). Tr.29-53. NXB Chính trị Quốc gia Sự thật.
[7]. Nguyễn, T. H. H. (2023). Yếu tố văn hóa ẩn trong dịch tên riêng từ tiếng Việt sang tiếng Anh. Tạp chí Khoa học Trường ĐH Mở Hà Nội, 2023: số 110 tháng 12/2023, chuyên mục Khoa học Nhân văn. Doi: https://doi. org/10.59266/houjs.2023.340.
[8]. Nguyễn, T. H., & Trần, T. H. A. (2014). Bàn về diễn ngôn chính trị on the political discourse. Tạp chí Ngôn ngữ & Đời sống - số 12 (230)-2014 tr. 20-26.
[9]. Nunan, D. (1993). Introducing Discourse Analysis. London: Penguin English.
[10]. Van Dijk, T. A. (1997). Discourse as Structure and Process. London: SAGE Publications.
