KHAI THÁC KỸ THUẬT PHÂN TÍCH ÂM SẮC VÀ CẤU TRÚC LÀN ĐIỆU DÂN CA TRONG DẠY HỌC THANH NHẠC ỨNG DỤNG CÔNG NGHỆ SỐ
DOI:
https://doi.org/10.59266/houjs.2025.917Từ khóa:
công nghệ số, kỹ thuật hát dân ca, phân tích âm học, phần mềm Praat, thanh nhạc họcTóm tắt
Nghiên cứu đề xuất tích hợp công cụ phân tích âm học (Praat, Sonic Visualiser) vào dạy học thanh nhạc dân ca ba miền Việt Nam. Từ chín mẫu làn điệu tiêu biểu (Quan họ, Ví dặm, Lý), nhóm xây dựng quy trình phân tích các tham số F0, formant, độ vang, rung giọng và trường độ, đồng thời trực quan hóa bằng đồ thị và phổ tần để hình thành bộ bài tập luyện thanh theo vùng. Thực nghiệm với ba mươi sinh viên sư phạm âm nhạc cho thấy sự cải thiện rõ rệt ở bốn năng lực then chốt: bắt cao độ, điều chỉnh rung giọng, mô phỏng luyến–láy và nhận diện âm sắc vùng miền. Khung triển khai ba pha (quan sát, luyện tập, đánh giá) giúp chuẩn hóa phản hồi và rút ngắn chu trình sai, sửa. Phương pháp góp phần khắc phục hạn chế của truyền khẩu, đồng thời tạo nền tảng số hóa dữ liệu và chuẩn kỹ thuật phục vụ đào tạo, nghiên cứu, cũng như bảo tồn di sản trong bối cảnh chuyển đổi số.
Tài liệu tham khảo
[1]. Boersma, P., & Weenink, D. (2021). Praat: Doing phonetics by computer (Version 6.1) [Computer program]. Retrieved from http://www.praat.org [2]. Cannam, C., Landone, C., Sandler, M., & Bello, J. P. (2010). Sonic Visualiser: An open source application for viewing, analysing, and annotating music audio files. Proceedings of the ACM Multimedia, 1467-1468.
[3]. Chen, Y., & Wang, X. (2021). Integrating digital acoustic analysis into vocal pedagogy: A data-informed approach. Music Education Research, 23(5), 627-642. https://doi.org/10.1080/14613808.2021.1942527
[4]. Lee, H., & Park, S. (2020). Visualization-based feedback for singing training: Pedagogical implications for real-time acoustic analysis. International Journal of Music Education, 38(3), 445-459. https://doi.org/10.1177/0255761420921165
[5]. Mayer, R. E. (2005). The Cambridge handbook of multimedia learning. Cambridge University Press.
[6]. Ngô, V. T. (2021). Chuyển đổi số trong giáo dục nghệ thuật: Xu thế và chiến lược. Tạp chí Văn hóa Nghệ thuật, (6), 35-40.
[7]. Nguyễn, T. M. C. (2020). Đổi mới phương pháp giảng dạy hát dân ca trong đào tạo giáo viên âm nhạc. Tạp chí Giáo dục Nghệ thuật, (12), 24-29.
[8]. Sundberg, J. (1987). The science of the singing voice. Northern Illinois University Press.
[9]. Titze, I. R. (2000). Principles of voice production. National Center for Voice and Speech.
[10]. UNESCO. (2019). Digital technologies and the safeguarding of intangible cultural heritage. Retrieved from https://ich.unesco.org/en/news
[11]. Yanagisawa, E., Estill, J., & Gould, W. (2008). Acoustic characteristics of Estill voice qualities. Journal of Voice, 22(6), 666-681.
[12]. Zhang, Z., & Jiang, J. (2022). Acoustic correlates of vibrato and resonance in trained vs. untrained singing voices. Journal of Voice, 36(4), 523-534. https://doi.org/10.1016/j.jvoice.2021.01.012
