VAI TRÒ CỦA DOANH NGHIỆP TRONG ĐỔI MỚI SÁNG TẠO VÀ CHUYỂN ĐỔI SỐ TẠI VIỆT NAM

Nguyễn Thành Đồng, Phạm Thị Thơm

doi:10.59266/houjs.2025.936

Các tác giả

Nguyễn Thành Đồng, Phạm Thị Thơm

DOI:

https://doi.org/10.59266/houjs.2025.936

Từ khóa:

chuyển đổi số, doanh nghiệp, đổi mới sáng tạo, hệ sinh thái đổi mới, Triple Helix

Tóm tắt

Dưới tác động của Cách mạng công nghiệp lần thứ tư và sự phát triển của kinh tế số, doanh nghiệp giữ vai trò trung tâm trong động lực đổi mới sáng tạo và chuyển đổi số quốc gia. Doanh nghiệp không chỉ là đối tượng thụ hưởng công nghệ, mà còn đóng vai trò dẫn dắt trong đổi mới mô hình kinh doanh, quản trị dữ liệu và tái cấu trúc chuỗi giá trị của hệ sinh thái đổi mới sáng tạo. Dựa trên khung phân tích hệ sinh thái đổi mới sáng tạo kiểu Triple Helix và mô hình chuyển đổi số cấp doanh nghiệp, cùng với tổng hợp dữ liệu thứ cấp từ Bộ Khoa học, Công nghệ và Truyền thông (hợp nhất từ Bộ Khoa học & Công nghệ và Bộ Thông tin & Truyền thông ngày 01/03/2025), Ngân hàng Thế giới (World Bank), OECD và Trung tâm Đổi mới sáng tạo Quốc gia (NIC), bài viết này làm rõ vai trò của doanh nghiệp trong hệ sinh thái đổi mới sáng tạo và chuyển đổi số tại Việt Nam, đồng thời đề xuất ba định hướng trọng tâm: (i) Hoàn thiện cơ chế khuyến khích đổi mới sáng tạo dựa trên kết quả đầu ra đo lường được; (ii) Tăng cường liên kết doanh nghiệp - viện - trường theo hướng đặt hàng và đồng phát triển; (iii) Nâng cao năng lực quản trị đổi mới sáng tạo gắn với lộ trình chuyển đổi số toàn diện của doanh nghiệp.

Tài liệu tham khảo

[1]. Ban Chấp hành Trung ương Đảng Cộng sản Việt Nam. (2019). Nghị quyết số 52-NQ/TW ngày 27 tháng 9 năm 2019 về một số chủ trương, chính sách chủ động tham gia cuộc Cách mạng công nghiệp lần thứ tư. Hà Nội.

[2]. Ban Chấp hành Trung ương Đảng Cộng sản Việt Nam. (2024). Nghị quyết số 57-NQ/TW ngày 10 tháng 6 năm 2024 về thúc đẩy phát triển khoa học, công nghệ và ĐMST phục vụ công nghiệp hóa, hiện đại hóa đến năm 2030, tầm nhìn 2045. Hà Nội.

[3]. Bộ Khoa học và Công nghệ. (2024). Báo cáo tổng quan hệ sinh thái ĐMST Việt Nam năm 2024. Hà Nội: Nhà xuất bản Khoa học và Kỹ thuật.

[4]. Bộ Khoa học, Công nghệ và Truyền thông. (2025). Báo cáo CĐS doanh nghiệp Việt Nam năm 2024. Hà Nội.

[5]. Luật Khoa học và Công nghệ số 29/2013/QH13. (2013). Quốc hội nước Cộng hòa Xã hội Chủ nghĩa Việt Nam.

[6]. Trung tâm ĐMST Quốc gia (NIC). (2024). Báo cáo ĐMST và công nghệ Việt Nam năm 2024. Hà Nội: Bộ Kế hoạch và Đầu tư (cũ).

[7]. Berman, S. J. (2012). Digital transformation: Opportunities to create new business models. Strategy & Leadership, 40(2), 16-24.

[8]. Etzkowitz, H., & Leydesdorff, L. (2000). The dynamics of innovation: From National Systems and “Mode 2” to a Triple Helix of university-industry- government relations. Research Policy, 29(2), 109-123.

[9]. Etzkowitz, H. (2003). Innovation in innovation: The Triple Helix of university-industry-government relations. Social Science Information, 42(3), 293-337.

[10]. Freeman, C. (1987). Technology, policy, and economic performance: Lessons from Japan. Pinter Publishers.

[11]. Hess, T., Matt, C., Benlian, A., & Wiesböck, F. (2020). Options for formulating a digital transformation strategy. MIS Quarterly Executive, 19(2), 123-139.

[12]. Lundvall, B. Å. (1992). National Systems of Innovation: Towards a theory of innovation and interactive learning. Pinter Publishers.

[13]. Organisation for Economic Co- operation and Development (OECD). (2018). Oslo Manual 2018: Guidelines for collecting, reporting and using data on innovation (4th ed.). OECD Publishing.

[14]. Organisation for Economic Co- operation and Development (OECD). (2023). Science, Technology and Innovation Outlook 2023: The transformation of science and innovation in the digital age. OECD Publishing.

[15]. Schumpeter, J. A. (1934). The theory of economic development: An inquiry into profits, capital, credit, interest, and the business cycle. Harvard University Press.

[16]. United Nations Development Programme (UNDP). (2023). Digital innovation for inclusive growth in Asia and the Pacific. UNDP Regional Bureau for Asia and the Pacific.

[17]. Vial, G. (2019). Understanding digital transformation: A review and a research agenda. The Journal of Strategic Information Systems, 28(2), 118-144.

[18]. World Bank. (2023). Digital economy and innovation ecosystems in Vietnam. Washington, DC: World Bank Group.

[19]. World Intellectual Property Organization (WIPO). (2024). Global Innovation Index 2024: Innovation in the age of uncertainty. Geneva: WIPO.