VAI TRÒ CỦA ĐỔI MỚI SÁNG TẠO TRONG THÚC ĐẨY ESG TẠI CÁC NGÂN HÀNG THƯƠNG MẠI VIỆT NAM

Ngô Ánh Nguyệt

doi:10.59266/houjs.2025.938

Các tác giả

Ngô Ánh Nguyệt

DOI:

https://doi.org/10.59266/houjs.2025.938

Từ khóa:

đổi mới sáng tạo, ESG, ngân hàng thương mại, tín dụng xanh, phát triển bền vững

Tóm tắt

Trong bối cảnh Việt Nam cam kết phát thải ròng bằng “0” vào năm 2050, hệ thống ngân hàng giữ vai trò then chốt trong phân bổ nguồn lực cho tăng trưởng xanh và quản trị rủi ro bền vững. Bài báo này phân tích vai trò của đổi mới sáng tạo (ĐMST) đối với việc tích hợp các tiêu chí Môi trường - Xã hội - Quản trị (ESG) trong hoạt động ngân hàng thương nại (NHTM) Việt Nam. Trên cơ sở khung lý thuyết năng lực động, lý thuyết thể chế và song nhiệm xanh, bài viết làm rõ ba chiều của ĐMST đối với thúc đẩy ESG: đổi mới công nghệ - dữ liệu để đo lường, giám sát và công bố rủi ro ESG; đổi mới sản phẩm - mô hình tài trợ thông qua tín dụng xanh, trái phiếu xanh, khoản vay liên kết bền vững và tài chính chuyển dịch; đổi mới quản trị - tuân thủ phù hợp các chuẩn mực quốc tế (Basel về rủi ro khí hậu, ISSB/IFRS S2 về công bố thông tin, phân loại xanh quốc gia). Sử dụng tổng thuật tài liệu và đối chiếu chính sách, thực tiễn triển khai tại các NHTM, bài viết chỉ ra rằng ĐMST là điều kiện cần để liên thông giữa mục tiêu chính sách, nhu cầu thị trường và năng lực nội tại ngân hàng. Kết quả nghiên cứu hàm ý rằng, ở giai đoạn 2025-2030, việc tổ chức lại hệ thống quản trị rủi ro khí hậu, chuẩn hóa công bố, cùng với các cơ chế khuyến khích tài chính dựa trên mức độ phân loại xanh, sẽ là đòn bẩy để ESG chuyển từ tuân thủ hình thức sang giá trị thực chất trong hoạt động ngân hàng.

Tài liệu tham khảo

[1]. ASEAN Taxonomy Board. (2023). ASEAN taxonomy for sustainable finance: Version 2. Association of Southeast Asian Nations. https://asean. org/wp-content/uploads/2023/03/ ASEAN-Taxonomy-Version-2.pdf

[2]. ASEAN Taxonomy Board. (2024, March 27). ASEAN taxonomy for sustainable finance: Version 3 (transportation and construction sectors). Association of Southeast Asian Nations. https://asean.org/wp- content/uploads/2024/03/ASEAN-Taxonomy-Version-3-2.pdf

[3]. Basel Committee on Banking Supervision. (2022). Principles for the effective management and supervision of climate-related financial risks. Bank for International Settlements. https:// www.bis.org/bcbs/publ/d532.pdf

[4]. BIDV - Joint Stock Commercial Bank for Investment and Development of Vietnam. (2024a). Sustainability bond framework. https://bidv.com.vn/wps/ wcm/connect/1e70265b-61a0-4182- bf79-060ae81a066d/BIDV_sustaina bility%2Bbond%2Bframework.pdf

[5]. BIDV - Joint Stock Commercial Bank for Investment and Development of Vietnam. (2024b, August 16). Second party opinion - Sustainability bond framework. https://bidv.com.vn/wps/ wcm/connect/308a3d71-8fd9-471c- 9651-a715c7772720/Second_Party_ Opinion-JSC-Bank-for-Investment- 16Aug2024-PBC_1415896.pdf

[6]. BIDV - Joint Stock Commercial Bank for Investment and Development of Vietnam. (2025a). Báo cáo sau phát hành trái phiếu xanh và bền vững 2025 (Allocation & impact report). https://bidv.com.vn/wps/wcm/ connect/876f05a4-229d-425f-b54 a-e955d1e37f35/Bao%2Bcao%2B sau%2Bphat%2Bhanh%2Btrai%2Bp hieu%2Bxanh%2Bva%2Bben% 2Bvung%2B2025.pdf

[7]. BIDV - Joint Stock Commercial Bank for Investment and Development of Vietnam. (2025b, April 18). Báo cáo thường niên 2024. https://bidv.com. vn/bidv/quan-he-nha-dau-tu/bao-cao- va-tai-lieu/baocaothuongnien/2025/ bctn%2B2024

[8]. European Commission. (2020). Regulation (EU) 2020/852 of the European Parliament and of the Council of 18 June 2020 on the establishment of a framework to facilitate sustainable investment (EU Taxonomy). EUR- Lex. https://eur-lex.europa.eu /eli/ reg/2020/852/oj

[9]. Fair Finance Asia. (2024). Regional/ thematic assessment 2024. Fair Finance International.

[10]. HDBank - Ho Chi Minh City Development Joint Stock Commercial Bank. (2024a, December 16). Sustainable finance framework. https://cdn.hdbank.com.vn/hdbank- file/investor/editor/SRIFUyc22h9c kFv5jCqY202412231114 55/Final HD BKHUNGTCBVENFi nal1612 24_1 734927488095.pdf

[11]. HDBank - Ho Chi Minh City Development Joint Stock Commercial Bank. (2024b). Chương trình ưu đãi tài trợ mua xe buýt điện VinFast. https://hdbank.com.vn/vi/corporate/ promotion/detail/tin-dung/chuong- trinh-uu-dai-tai-tro-mua-xe-bus-dien- vinfast-tai-chinh-xanh-giao-thong-sach

[12]. HDBank - Ho Chi Minh City Development Joint Stock Commercial Bank. (2025, July 23). ESG report 2024. https://cdn.hdbank. com.vn/hdbank-file/investor/editor/efPq2i RJuNTtKb1x6xVf20250724095239/ ENESGReport2024_1753325716430.pdf

[13]. International Financial Reporting Standards (IFRS) Foundation. (2023). IFRS S2 climate-related disclosures. https://www.ifrs.org/issued-standards/ ifrs-sustainability-standards/ifrs-s2- climate-related-disclosures/

[14]. International Finance Corporation (IFC). (2024). Climate investment opportunities in Vietnam: Bank partnerships for green growth. World Bank Group.

[15]. Li, D., Huang, M., Ren, S., Chen, X., & Ning, L. (2019). Environmental legitimacy, green innovation, and corporate carbon disclosure: Evidence from CDP China 100. Journal of Business Ethics, 150(4), 1089-1104. https://doi.org/10.1007/s10551-018- 3810-8

[16]. Moody’s Ratings. (2024, December 6). Second-party opinion-Ho Chi Minh City Development JSC Bank (HDBank) sustainable finance framework. https://cdn.hdbank.com.vn/hdbank- file/investor/editor/SRIFUyc22 h9ckFv5jCqY 20241223111455/Secon dPar tyOpinionHoChi MinhCit yD evelop ment 06December20 24Fin alF inal2_1734927413856.pdf

[17]. Ngân hàng Nhà nước Việt Nam. (2025a). Báo cáo về dư nợ tín dụng xanh đến 31/3/2025. State Bank of Vietnam.

[18]. Ngân hàng Nhà nước Việt Nam. (2025b, April 24). Họp báo về kết quả hoạt động ngân hàng quý I và định hướng nhiệm vụ ngân hàng quý II/2025. https:// www.sbv.gov.vn/webcenter/portal/vi/ menu/rm/hoatdong/nhtw/nctd/chi-tiet/ hoat-dong-ngan-hang-quy-i-2025-va- dinh-huong-nhiem-vu-ngan-hang-quy- ii-2025

[19]. Nguyễn Nhật Minh. (2023). Tín dụng xanh tại Việt Nam: Tăng trưởng nhanh nhưng thiếu bền vững. Tạp chí Ngân hàng, (12), 45-52.

[20]. O’Reilly, C. A., III, & Tushman, M. L. (2013). Organizational ambidexterity: Past, present, and future. Academy of Management Perspectives, 27(4), 324-338. https://doi.org/10.5465/amp.2013.0025

[21]. Phạm Mạnh Hùng. (2024). ESG trong hệ thống NHTM Việt Nam: Nhìn từ trụ cột môi trường. Tạp chí Kinh tế và Dự báo, (6), 33-41.

[22]. Quốc hội nước Cộng hòa Xã hội Chủ nghĩa Việt Nam. (2020). Luật Bảo vệ môi trường số 72/2020/QH14. National Assembly of Vietnam.

[23]. Thủ tướng Chính phủ. (2025). Quyết định số 21/2025/QĐ-TTg về phân loại xanh quốc gia. Office of the Prime Minister of Vietnam.

[24]. Teece, D. J. (2007). Explicating dynamic capabilities: The nature and microfoundations of (sustainable) enterprise performance. Strategic Management Journal, 28(13), 1319-1350. https://doi.org/10.1002/smj.640

[25]. VPBank - Vietnam Prosperity Joint Stock Commercial Bank. (2024a). Sustainable finance framework. https:// www.vpbank.com.vn/-/media/vpbank- latest/8aboutvpbank/phat-trien-ben- vung/2024/sustainable-finance- framework-2024.pdf

[26]. VPBank - Vietnam Prosperity Joint Stock Commercial Bank. (2024b, August 2). VPBank sustainable finance framework-Second-party opinion (Sustainalytics). https://www.vpbank.com.vn/-/media/vpbank-la test/8aboutvpbank/phat-trien-ben- vung/2024/vpbank-sustainable-finan ce-framework-second-party-opinio n-2024.pdf

[27]. VPBank - Vietnam Prosperity Joint Stock Commercial Bank. (2024c). Sustainability report 2024. https:// www.vpbank.com.vn/-/media/vpbank- latest/5nha-dau-tu/bao-cao-phat-trien- ben-vung/2024/vpbank-esg-2024- eng-v1.pdf

[28]. World Bank Treasury. (2024, March 7). Viet Nam’s oldest bank BIDV issues green bond and sustainability bond in the domestic market (Case study). World Bank. https://thedocs.worldbank. or g/en/doc/34f66dd99b83f5 0d8ec797a1ba686b38-0340012024/ori ginal/Case-Study-Viet-Nam-BIDV-gre en-bond-TA.pdf