ỨNG DỤNG CÔNG NGHỆ SỐ TRONG LĨNH VỰC TÀI CHÍNH-NGÂN SÁCH: THỰC TRẠNG, XU HƯỚNG VÀ HÀM Ý CHÍNH SÁCH CHO VIỆT NAM
DOI:
https://doi.org/10.59266/houjs.2025.953Từ khóa:
công nghệ số, chuyển đổi số, tài chính - ngân sách, tài chính côngTóm tắt
Trong bối cảnh chuyển đổi số toàn cầu diễn ra sâu rộng, việc ứng dụng công nghệ số trong lĩnh vực tài chính - ngân sách được xem là động lực quan trọng nâng cao hiệu quả quản lý tài chính công, tăng cường minh bạch và cải cách hành chính. Bài viết phân tích thực trạng chuyển đổi số trong các lĩnh vực trọng yếu như quản lý thuế, hải quan, kho bạc và đầu tư công tại Việt Nam, qua đó đánh giá kết quả đạt được, những hạn chế còn tồn tại và các xu hướng công nghệ mới đang tác động đến hoạt động tài chính - ngân sách. Nghiên cứu sử dụng phương pháp tổng hợp, phân tích tài liệu thứ cấp từ báo cáo ngành, văn bản chính sách và kinh nghiệm quốc tế. Kết quả cho thấy, công nghệ số góp phần cải thiện rõ rệt hiệu quả vận hành hệ thống tài chính công, giúp đơn giản hóa thủ tục, rút ngắn thời gian xử lý, nâng cao hiệu suất và tăng thu ngân sách. Tuy nhiên, quá trình triển khai vẫn gặp thách thức về hạ tầng kỹ thuật chưa đồng bộ, khung pháp lý còn thiếu, và năng lực nhân lực chưa đáp ứng yêu cầu chuyển đổi số. Trên cơ sở đó, nghiên cứu đề xuất các hàm ý chính sách nhằm hoàn thiện thể chế, phát triển hạ tầng và nguồn nhân lực số, thúc đẩy xây dựng Bộ Tài chính điện tử, tiến tới Bộ Tài chính số phù hợp với định hướng tại Nghị quyết số 57-NQ/TW ngày 22/12/2024 của Bộ Chính trị về phát triển khoa học, công nghệ, đổi mới sáng tạo và chuyển đổi số quốc gia.
Tài liệu tham khảo
[1]. Bộ Tài chính. (2025). Báo cáo tình hình ứng dụng công nghệ thông tin và chuyển đổi số ngành Tài chính năm 2024. Hà Nội.
[2]. Bộ Tài chính. (2024). Báo cáo tình hình ứng dụng công nghệ thông tin và chuyển đổi số ngành Tài chính năm 2023. Hà Nội.
[3]. Bộ Tài chính. (2023). Báo cáo tình hình ứng dụng công nghệ thông tin và chuyển đổi số ngành Tài chính năm 2022. Hà Nội.
[4]. Bộ Tài chính. (2021). Thông tư số 78/2021/TT-BTC ngày 17/9/2021 của Bộ Tài chính hướng dẫn thực hiện một số điều của Luật Quản lý thuế ngày 13/6/2019.
[5]. Chính phủ Việt Nam. (2021). Nghị định số 91/2021/NĐ-CP của Chính phủ về quản lý, kết nối và chia sẻ dữ liệu số trong cơ quan nhà nước. Hà Nội.
[6]. Chính phủ Việt Nam. (2019). Nghị định số 73/2019/NĐ-CP của Chính phủ về quản lý đầu tư ứng dụng công nghệ thông tin sử dụng nguồn vốn ngân sách nhà nước. Hà Nội.
[7]. Chính phủ Việt Nam. (2020). Nghị định số 123/2020/NĐ-CP ngày 19/10/2020 của Chính phủ quy định về hóa đơn, chứng từ. Hà Nội.
[8]. Cục Kinh tế và Xã hội Liên Hợp Quốc (United Nations Department of Economic and Social Affairs [UNDESA]). (2022). E-Government Survey 2022: The future of digital government. New York: United Nations.
[9]. Estonian Ministry of Finance. (2020). E-finance reform: Building a transparent and data-driven public finance system. Tallinn.
[10]. McKinsey & Company. (2020). Unlocking the power of digital public finance. Retrieved from https://www. mckinsey.com
[11]. Nguyễn, T. H., & Lê, M. A. (2022).
Ứng dụng công nghệ số trong quản lý tài chính công tại Việt Nam: Cơ hội và thách thức. Tạp chí Tài chính, (10), 55- 61.
[12]. Ngân hàng Phát triển Châu Á (Asian Development Bank [ADB]). (2021). Harnessing digital technologies for fiscal transparency and accountability. Manila: ADB.
[13]. Ngân hàng Thế giới (World Bank). (2021). Digital public finance: A strategic guide for governments. Washington, D.C.: World Bank Publications.
[14]. Quỹ Tiền tệ Quốc tế (International Monetary Fund [IMF]). (2022). Public financial management in the digital age. IMF Fiscal Affairs Department. Retrieved from https://www.imf.org
[15]. Tan, C. S. (2021). Blockchain and AI in public finance: Emerging tools for transparency and control. Journal of Digital Public Administration, 5(2), 40-58.
[16]. Thủ tướng Chính phủ. (2022). Quyết định số 368/QĐ-TTg ngày 21/3/2022 của Thủ tướng Chính phủ ban hành Chiến lược Tài chính đến năm 2030. Hà Nội.
[17]. Thủ tướng Chính phủ. (2020). Quyết định số 749/QĐ-TTg ngày 3/6/2020 của Thủ tướng Chính phủ ban hành Chương trình Chuyển đổi số Quốc gia đến năm 2025, định hướng đến năm 2030. Hà Nội.
[18]. Tổ chức Hợp tác và Phát triển Kinh tế (Organisation for Economic Co- operation and Development [OECD]). (2020). Digital government review of Brazil: Towards the digital transformation of the public sector. OECD Digital Government Studies. https://doi.org/10.1787/0b7a76b1-en
[19]. Trần, V. P. (2023). Chuyển đổi số trong lĩnh vực tài chính công: Kinh nghiệm quốc tế và bài học cho Việt Nam. Tạp chí Kinh tế và Phát triển, (303), 48-56.
