PHÂN TẦNG KIỂM SOÁT RỦI RO TRONG NGÂN HÀNG SỐ: KINH NGHIỆM QUỐC TẾ VÀ KHẢ NĂNG ÁP DỤNG TẠI VIỆT NAM

Abstract

Chuyển đổi số trong ngành ngân hàng không chỉ thay đổi phương thức cung ứng dịch vụ mà còn đặt ra yêu cầu cấp thiết về kiểm soát rủi ro nhằm bảo đảm an toàn hệ thống và tính tuân thủ pháp lý. Mô hình phân tầng kiểm soát rủi ro với đặc điểm nhận diện rủi ro theo cấp độ, giám sát thời gian thực và kiểm toán tự động, đã được các tổ chức quốc tế như Basel Committee, IMF và OECD khuyến nghị áp dụng rộng rãi trong môi trường ngân hàng số. Tại Việt Nam, Thông tư 50/2024/TT-NHNN đã bước đầu thể chế hóa mô hình này đối với giao dịch điện tử, đặc biệt với giao dịch có giá trị lớn hoặc mức độ rủi ro cao. Tuy nhiên, việc triển khai còn gặp hạn chế như thiếu đồng bộ dữ liệu, năng lực công nghệ chưa đáp ứng và thiếu quy trình kiểm toán số phù hợp. Bài viết phân tích cơ sở lý luận về phân tầng kiểm soát rủi ro, tổng hợp kinh nghiệm quốc tế tiêu biểu, đồng thời đánh giá khả năng áp dụng tại Việt Nam. Từ đó, đề xuất các giải pháp hoàn thiện hệ thống quản trị rủi ro trong ngân hàng số, phù hợp với điều kiện hạ tầng, pháp lý và chiến lược phát triển kinh tế số quốc gia.