BẢO TỒN, LƯU HÀNH VÀ PHÁT TRIỂN DI SẢN VĂN HÓA ĐIÊU KHẮC GỖ DÂN GIAN BAHNAR – JRAI TRONG THIẾT KẾ ĐỒ HỌA GAME
DOI:
https://doi.org/10.59266/houjs.2025.925Keywords:
Chuyển đổi số, di sản văn hóa, Bahnar - Jrai, điêu khắc gỗ dân gian, thiết kế đồ họa gameAbstract
Trong bối cảnh chuyển đổi số và sự phát triển công nghiệp văn hóa tại Việt Nam, bảo tồn và phát triển di sản văn hóa bản địa trở thành nhiệm vụ cấp thiết, vừa mang giá trị khoa học vừa có ý nghĩa thực tiễn. Nghệ thuật điêu khắc gỗ dân gian Bahnar – Jrai, gắn với tượng gỗ, nhà mồ, nhà rông, lễ hội cộng đồng… đã lưu giữ những giá trị thẩm mỹ, nhân văn và tri thức bản địa đặc sắc của Tây Nguyên. Tuy nhiên, dưới tác động của hiện đại hóa, loại hình này đang đứng trước nguy cơ mai một theo thời gian. Việc ứng dụng công nghệ số mở ra cơ hội mới để số hóa, lưu giữ và tái hiện các giá trị của nghệ thuật điêu khắc gỗ, đồng thời tích hợp vào thiết kế đồ họa game nhằm tạo ra sản phẩm sáng tạo mang dấu ấn bản sắc dân tộc. Bài viết phân tích tiềm năng, thách thức của số hóa bảo tồn và phát triển di sản Bahnar – Jrai, đồng thời đề xuất những cách thức khai thác ngôn ngữ tạo hình từ điêu khắc gỗ dân gian để xây dựng đồ họa game. Qua đó, nghiên cứu góp phần bảo tồn, lan tỏa giá trị di sản, mà còn đóng góp nâng cao chất lượng đào tạo, phát triển sáng tạo trong lĩnh vực mỹ thuật ứng dụng và công nghiệp game tại Việt Nam hiện nay.
References
[1]. Cổng thông tin điện tử Chính phủ (2002), Di sản văn hóa, Luật số 28/2001/QH10 của Quốc hội, Ngày 01/01/2002.
[2]. Ngô Văn Doanh (1993), Nhà mồ và tượng mồ Giarai, Bơhnar, Viện Đông Nam Á - Sở Văn hóa Thông tin và Thể thao Gia Lai xuất bản.
[3]. Ngô Văn Doanh (2018), “Độc đáo nghệ thuật tượng nhà mồ Giarai và Bana”, Tạp chí Khoa học Đại học Tân Trào, số 10, 12/2018, tr.22-26.
[4]. Bùi Minh Đạo chủ biên, Trần Hồng Thu, Bùi Bích Lan (2007), Dân tộc Ba Na ở Việt Nam (Bản tiếng Anh: The Bahnar people in Việt Nam), NXB Khoa học xã hội, HN.
[5]. Đặng Thị Hoa (2018), “Bảo tồn di sản văn hóa truyền thống của các Dân tộc rất ít người trong bối cảnh phát triển và hội nhập”, Tạp chí Nghiên cứu Dân tộc, số 21, 03/2018, tr.97-100.
[6]. Hồ Thị Thanh Nhàn (2016), “Tượng mồ Gia Rai, Ba Na: Sự khác biệt về phong cách giữa các nhóm địa phương”, Tạp chí Di sản văn hóa vật thể, số 3(56), 2016, tr.61-64.
[7]. Hồ Thị Thanh Nhàn (2023), “Những hình tượng mang ý nghĩa tái sinh trong nhà mồ của các dân tộc thiểu số ở Bắc Tây Nguyên”, Tạp chí Văn hóa Nghệ thuật, số 551, 11/2023.
[8]. Trần Phong (2019), Tượng gỗ Tây Nguyên, NXB Thế giới, HN.
[9]. Nguyễn Thị Kim Vân (2020), Tín ngưỡng và tôn giáo dân tộc Bahnar, Jrai, NXB Văn hóa Dân tộc, HN.