PHÂN TÍCH TRƯỜNG NGHĨA TRONG BẢN DỊCH VIỆT – ANH MỘT TÁC PHẨM VĂN HỌC
DOI:
https://doi.org/10.59266/houjs.2025.649Từ khóa:
bản dịch, chất lượng, đánh giá, trường nghĩa, Việt - AnhTóm tắt
Bài báo này nhằm phân tích trường nghĩa qua phương tiện liên kết ở một chương trong bản dịch Việt- Anh “Ticket to childhood’’ của dịch giả William Naythons. Bằng cách áp dụng phương pháp phân tích ngữ nghĩa và đánh giá dựa trên yếu tố theo mô hình đánh giá của Juliane House’s model, nghiên cứu xem xét cách các trường nghĩa được tái hiện trong bản dịch, đồng thời xác định những thay đổi trong quá trình dịch thuật. Kết quả nghiên cứu cho thấy, mặc dù bản dịch có thể truyền tải được nội dung chính, nhưng tỷ lệ thoát nghĩa và không tương đương khá cao, làm ảnh hưởng đến cách tiếp nhận tác phẩm ở ngôn ngữ đích. Từ đó, bài báo đề xuất một số chiến lược giúp nâng cao chất lượng dịch thuật văn học, đảm bảo tính trung thành với nguyên tác mà vẫn phù hợp với độc giả mục tiêu, góp phần tăng cường hiệu quả giao thoa văn hóa giữa hai ngôn ngữ.
Tài liệu tham khảo
[1]. Đỗ, V. H. (2013). Ngữ nghĩa học: Từ bình diện hệ thống đến hoạt động. Nxb ĐHSP.
[2]. Hoàng, Đ. T. (2015). Tìm hiểu trường nghĩa biểu vật trong truyện dân gian Việt Nam. Luận văn Thạc sỹ Ngôn ngữ. Trường Đại học Khoa học Xã hội và Nhân văn. Đại học Quốc Gia Hà nội.
[3]. House, J. (1977). A Model for Translation Quality Assessment. Tübingen: Gunter Narr Verlag.
[4]. House, J. (2015). Translation Quality Assessment. Past and Present. New York: Routledge.
[5]. Lê, H. T. (2018). Phê bình đánh giá dịch thuật: Một số vấn đề về lí luận cơ bản và thực tiễn dịch thuật. NXB Đại học Quốc gia Hà Nội.
[6]. Lê, H. T., Đỗ, M. H., & Nguyễn, P. T.
(2006), Lí thuyết và thực tiến dịch thuật Anh - Việt: một số vấn đề về lí luận và phương pháp cơ bản. Đề tài nghiên cứu cấp Quốc gia: ĐHNN-ĐHQG Hà Nội.
[7]. Lê, Q. T. (2013). Ngữ nghĩa học. Nxb Giáo dục Việt Nam.
[8]. Naythons, W. (2019). Ticket to Childhood. Tre Publishing House.
[9]. Newmark, P. (1991). About translation. Toronto, Sydney: Multilingual Matters Ltd.
[10]. Nguyễn, D. H. (2010). Trường từ vựng núi, rừng và ý nghĩa biểu trưng trong thành ngữ, tục ngữ tiếng Việt. Luận văn Thạc sĩ, Đại học Sư phạm Hà Nội.
[11]. Nguyễn, Đ. S. (2023). Cách dịch ‘thì’ (tense) trong các phiên bản dịch Anh - Việt tác phẩm “Great Gatsby”. VNU Journal of Foreign Studies, 36(6), 122-133.
[12]. Nguyễn, N. Á. (2014). Cho tôi xin một vé đi tuổi thơ (chapter 9). NXB Trẻ.
[13]. Nguyễn, T. H. (2014). Dịch thuật: Những tri thức cần thiết. NXB Tri Thức, 2014.
[14]. Nguyễn, T. G. (2014). Nghĩa học Việt ngữ. Nxb Giáo dục Việt Nam.
[15]. Nguyễn, T. H. H. (2022). Đánh giá chất lượng bản dịch cụm danh ngữ và động ngữ ở văn bản Marketing. Tạp chí Ngôn ngữ & Đời sống.
[16]. Nguyễn, T. H. H. (2024). Yếu tố văn hóa ẩn trong dịch tên riêng từ tiếng Việt sang tiếng Anh. Tạp chí Ngôn ngữ và Đời sống, Số 2 (350), 23-29. ISSN 0868-3409.
[17]. Nguyễn, T. H. H. & Lê, T. A. T. (2024). A study on translating the untranslatable culture-specific references in Vietnamese-English literary translation of Thach Lam’s ‘The little tea seller’. Tạp chí Ngôn ngữ & Đời sống, số 11b (361), tr.235-243. ISSN 0868 - 3409.
[18]. Nguyễn, T. H. H. & Trần, T. T. P. (2024). So sánh đặc điểm ngôn ngữ trong bản dịch Việt - Anh tác phẩm văn học ‘Cho tôi xin một vé đi tuổi thơ’. Tạp chí Ngôn ngữ & Đời sống, số 9 (358), 68-77. ISSN 0868 - 3409.
[19]. Nguyễn, T. N. (2019). Áp dụng mô hình đánh giá chất lượng bản dịch của J. House vào việc đánh giá bản dịch tiếng Anh của tiểu thuyết “Số Đỏ” của Vũ Trọng Phụng. University of Languages and International Studies, Vietnam National University, Hanoi.
[20]. Phạm, T. H. (2011). Trường nghĩa thiên nhiên xứ Huế trong kí Hoàng Phủ Ngọc Tường, Luận văn Thạc sĩ, Đại học Sư phạm Hà Nội.
[21]. Triệu, T. H. (2019). Yếu tố quy chiếu văn hóa trong “Harry Potter”. VNU Journal of Foreign Studies, 35(4), 16-32.
